Türkiye’de yürürlüğe giren 5627 Sayılı Enerji Verimliliği Kanunu ile birlikte, kamu kurumları için enerji izleme ve raporlama sistemleri artık bir tercih değil, yasal bir zorunluluk haline geldi. Bu kapsamda su ve kanalizasyon idarelerinin, hem OSOS (Otomatik Sayaç Okuma Sistemi) uyumunu sağlaması hem de enerji verimliliği teşviklerinden yararlanmak için dijital dönüşüm süreçlerini hızlandırması gerekiyor.
Enerji Verimliliği Kanunu ve Kamu Su İdareleri İçin Zorunluluklar
5627 Sayılı Enerji Verimliliği Kanunu’nun 7. maddesi, yıllık enerji tüketimi 500 TEP’in (Ton Eşdeğer Petrol) üzerinde olan kamu binaları ve tesisleri için önemli yükümlülükler getiriyor. Buna göre:
- Kurumlar, enerji yöneticisi atamak veya bu hizmeti dış kaynakla sağlamak zorundadır.
- Her yıl enerji tüketim verilerini Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’na raporlamak gereklidir.
- Enerji izleme sistemleri kurulmalı ve OSOS uyumlu veri paylaşımı yapılmalıdır.
- Belirli limitlerin üzerinde tüketimi olan kurumlar, enerji yönetim birimi kurmakla yükümlüdür.
Bu düzenlemelere uymayan kurumlar, 2025 yılı itibarıyla 500.000 TL’ye kadar idari para cezalarıyla karşı karşıya kalabilmektedir. Dolayısıyla su ve kanalizasyon idarelerinde enerji verimliliği artık sadece çevresel bir sorumluluk değil, aynı zamanda hukuki bir gereklilik.
%30 Hibe Fırsatı: Verimlilik Artırıcı Projeler (VAP) Destek Programı
Devlet, enerji verimliliği yatırımlarını teşvik etmek amacıyla Verimlilik Artırıcı Proje (VAP) Destek Programı‘nı yürürlüğe koymuştur. Bu program, 5627 Sayılı Kanun’un 8. maddesinde tanımlanan destek mekanizmasının uygulama aracıdır.
VAP kapsamında;
- Enerji verimliliği projelerinin yatırım tutarlarının %30’una kadar,
- En fazla 15 milyon TL hibe sağlanmaktadır.
- Bu tutar, her yıl yeniden değerleme oranında artırılmaktadır.
VAP destekleri kamu kurumları, yani su ve kanalizasyon idareleri için de geçerlidir. Su ve kanalizasyon idareleri, enerji tüketimlerinin yoğun olduğu ekipmanlarda — örneğin pompalar, fanlar, motorlar, kazanlar, basınçlı hava sistemleri — verimlilik artırıcı yatırımlar yaptıklarında bu hibeden yararlanabilmektedir.
Bu kapsamda desteklenen bazı proje başlıkları:
- Eski ve verimsiz pompaların yüksek verimli motorlarla değiştirilmesi,
- Pompa istasyonlarında değişken hız sürücü (VSD) entegrasyonu,
- Basınçlı hava sistemlerinin rehabilitasyonu,
- Atık ısı geri kazanım sistemlerinin kurulması,
- Enerji izleme sistemlerinin devreye alınması.
Enerji izleme sistemleri, VAP bedeline dahil edilebildiği için bu yatırımlar da doğrudan hibe desteği kapsamına girmektedir. Böylece su idareleri, hem yasal uyumu sağlar hem de yatırım maliyetlerinin önemli bir kısmını hibe olarak geri alır.
Enerji İzleme Sistemleri Su ve Kanalizasyon İdarelerine Gerçekten Ne Kazandırıyor?
Enerji verimliliğini artırmak, yalnızca ekipman değişimiyle değil, veriye dayalı yönetimle mümkündür. Bu noktada, enerji izleme sistemleri su ve kanalizasyon idarelerinin operasyonel mükemmeliyetinde temel rol oynar.
OSOS (Otomatik Sayaç Okuma Sistemi) ile uyumlu enerji izleme çözümleri sayesinde:
- Pompa istasyonları ve arıtma tesislerinin anlık enerji tüketimi (elektrik, su, doğalgaz) izlenebilir.
- Kayıp-kaçak oranları analiz edilebilir.
- Enerji tüketiminde oluşan anomali ve sapmalar anlık tespit edilebilir.
- Enerji raporları otomatik olarak oluşturulabilir.
- Anlık verilerle karbon yoğunluğu ve emisyon miktarı hesaplanabilir.
Enerji Yönetiminde Dijitalleşme: Kamu Kurumları için Neden Önemli?
Türkiye’nin enerji politikaları, son yıllarda dijitalleşme ve sürdürülebilirlik ekseninde hızla dönüşüyor. Paris Anlaşması’nın onaylanması, Avrupa Yeşil Mutabakatı (Green Deal) ile gelen ihracat koşulları ve 2024’te yürürlüğe giren İklim Kanunu, kamu kurumları için yeni bir sorumluluk alanı tanımladı: Enerji verimliliği artık yalnızca maliyet değil, karbon yönetimi ve uluslararası uyum açısından da bir gereklilik.
Bu çerçevede, su ve kanalizasyon idareleri ülke genelinde dijital dönüşümün en kritik aktörlerinden biri haline geliyor. Çünkü bu kurumlar; yüksek enerji tüketimleri, 7/24 çalışan altyapıları ve artan çevresel yükümlülükleri nedeniyle sürdürülebilir kamu yönetimi hedefinin doğrudan merkezinde.
Teşvikler ve Yasal Zorunluluklar Kapsamında Enerji Yönetimi ve Verimliliği: Apollo ile Çözüm
5627 Sayılı Enerji Verimliliği Kanunu ve bağlı yönetmelikler, su ve kanalizasyon idarelerinin enerji tüketimlerini izlemelerini, raporlamalarını ve OSOS uyumunu sağlamalarını zorunlu kılıyor.
Bu zorunluluk, doğru adımlar atıldığında önemli bir fırsata dönüşüyor: VAP destek programı sayesinde enerji verimliliği yatırımlarının %30’una kadar hibe alınabiliyor.
Ancak verimlilik yalnızca tüketimi izlemekle değil, bu veriyi anlamlandırmakla mümkün.
Gerçek enerji yönetimi, ölçüm, analiz, optimizasyon ve raporlama süreçlerinin bir arada yürütülmesini gerektiriyor. Bu noktada, Apollo’nun yapay zekâ tabanlı enerji yönetimi platformu, su ve kanalizasyon idareleri için enerji verimliliği yolculuğunu sadeleştiriyor.
Enerji Yönetiminde Tek Panel Yaklaşımı
Apollo, tüm tesislerden gelen verileri tek bir platformda toplayarak enerji izleme, fatura yönetimi, karbon raporlama ve teşvik süreçlerini birbirine entegre eder.
OSOS altyapısıyla uyumlu çalışan sistem, manuel veri toplama ve raporlama süreçlerini ortadan kaldırır.
- Kurumlar, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın raporlama gerekliliklerini doğrudan karşılayabilir ve VAP proje başvurularında ihtiyaç duyulan izleme altyapısını bu sistem üzerinden oluşturabilir.
Gerçek Hikaye: İSKİ’nin Apollo ile Dijital Dönüşümü
İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi (İSKİ), yılda 130 milyon kWh’lik enerji tüketimini Apollo platformu üzerinden yöneterek dijital enerji dönüşümünde öncü bir adım attı.
- 900 elektrik tesisatı ve 400 doğalgaz aboneliği Apollo’ya entegre edilerek, tüketiminin %99’u tek panelden merkezi olarak izlenebilir hale geldi.
- Manuel yürütülen fatura takip süreçleri otomasyona taşındı, bilgi akışı hızlandı, operasyonel verimlilik arttı.
- Manuel olarak yürütülen kompanzasyon ve reaktif ceza takibi, Apollo üzerinden otomatikleştirildi.
- İSKİ aynı zamanda ISO 50001 Energy Management System uyum sürecini Apollo verileriyle destekledi.
Bu uygulama sonucunda manuel operasyonlar otomasyona taşınarak operasyonel iş yükü %90’dan %20’ye düştü.
“Apollo ile tüm enerji süreçlerimizi merkezi ve dijital bir yapıya taşıyarak önemli bir operasyonel iyileşme sağladık… Artık enerji tüketimini daha kolay yönetiyor; enerji verimliliğimizi izlenebilir ve sürdürülebilir şekilde takip edebiliyoruz.”
— İSKİ Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı
Apollo, bu süreçte yalnızca bir enerji izleme platformu değil; kurumların dijital dönüşüm, mevzuat uyumu ve finansal verimlilik hedeflerini birleştiren stratejik bir çözüm ortağı oldu.
Su ve kanalizasyon idareleri, Apollo sayesinde 5627 Sayılı Kanun kapsamındaki tüm yükümlülüklerini yerine getirirken, enerji yönetimini sürdürülebilir ve teşvik destekli bir yapıya dönüştürebilir.
Sonuç: Enerji Yönetimi ve Verimlilikte Zorunluluktan Fırsata
Enerji izleme sistemleriyle yasal uyum, teşvik ve tasarruf aynı çatı altında birleşiyor. Su ve kanalizasyon idareleri, enerji izleme sistemleri sayesinde hem kanuni yükümlülüklerini yerine getirir, hem de %30 hibe desteği ile bütçe dostu yatırımlar yapabilir.
Apollo, kamu kurumlarının bu dönüşüm yolculuğunda güvenilir bir çözüm ortağıdır. Verimliliği, sürdürülebilirliği ve dijitalleşmeyi tek platformda buluşturarak, kurumların geleceğe hazır bir enerji yönetimi altyapısı kurmasına yardımcı olur.
Hemen bir demo talep edin ve Apollo ile enerji yönetiminizi dijitalleştirin, yasal uyumluluğunuzu güvence altına alın.
