Kamu kurum ve kuruluşları için enerji yönetimi artık yalnızca bir çevresel sorumluluk değil, yasal bir zorunluluk. 5627 sayılı Enerji Verimliliği Kanunu çerçevesinde 2019 yılında yayımlanan 2019/18 sayılı Genelge ile kamu binalarında enerji tasarrufu hedefleri belirlenmiş; başlangıçta asgari %15 tasarruf hedef konuldu. Ancak 04 Kasım 2023 tarihli 2023/15 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi ile bu hedef 2030 yılı sonuna kadar asgari %30 enerji tasarrufu olarak güncellendi. Bu güncelleme, kamu binalarında enerji verimliliği uygulamalarını hızlandırma ve kapsamını genişletme amacını taşıyor.
Bu kapsamda, toplam inşaat alanı 10.000 m² ve üzeri ya da yıllık enerji tüketimi 250 TEP (Ton Eşdeğer Petrol) ve üzeri olan kamu binaları; enerji verimliliği uygulamalarını hayata geçirmek, izleme ve raporlama sistemlerini kurmak zorunda.
Genelgeye göre her kurum, 2016–2018 yılları arasındaki tüketim ortalamasını “referans değer” olarak alacak ve bu değeri baz alarak tasarruf oranlarını yıllık olarak Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’na bildirecek.
Mevzuata uyulmaması hâlinde idari yaptırımlar, ilgili maddeler çerçevesinde para cezaları ve teşvik-desteklerden yararlanamama riski doğmaktadır. Bu nedenle, kamu kurumları için enerji verimliliği; mevzuata uyum, maliyet optimizasyonu ve sürdürülebilirlik hedeflerini bir araya getiren stratejik bir zorunluluk haline gelmiştir.
Enerji Verimliliği Kanunu Kamu Binalarında Neleri Kapsıyor?
5627 sayılı Enerji Verimliliği Kanunu, kamu kurumlarının enerji tüketimini düşürmesini, kaynak kullanımını optimize etmesini ve düşük karbon ekonomisine geçişi hızlandırmasını hedefler. Bu kapsamda kamu binalarında enerji yönetimi artık yalnızca bir tasarruf önlemi değil, dijital olarak izlenmesi ve raporlanması gereken bir yasal zorunluluktur.
Enerji Etüdü ve Dijital İzleme Zorunluluğu
Kamu kurumları, enerji tüketimini düzenli etütlerle analiz etmek ve dijital platformlar üzerinden izlemekle yükümlüdür. Bu sistemler, anlık tüketim takibi, anomali tespiti, geçmiş dönem karşılaştırmaları ve raporlama kolaylığı sağlar.
Bakanlık, bu verilerin çevrimiçi platformlarda (örneğin VERİP veya OSOS uyumlu sistemlerde) tutulmasını teşvik eder.
Enerji Yöneticisi Atama ve Performans Raporlama
Toplam inşaat alanı 10.000 m²’nin üzerindeki kamu binalarında enerji yöneticisi atanması zorunludur. Yönetici, enerji performansını izler, yıllık tasarruf planlarını hazırlar ve dijital raporlar aracılığıyla Bakanlığa iletir.
Bu süreç, yalnızca insan gözüne değil, veriye dayalı analizlere dayandırılmalıdır.
Enerji Tüketim Sınırı ve Kapsam Alanı
Kanun, yıllık 1000 TEP (Ton Eşdeğer Petrol) üzeri enerji tüketen kurumları öncelikli olarak kapsar. Ancak belediyeler, hastaneler, üniversiteler ve bağlı iştirakler de genelgelerle bu kapsama dahil edilmiştir. Bu kurumlar için enerji izleme altyapısının kurulması, raporlama süreçlerini kolaylaştıran dijital çözümlerle entegre edilmesi beklenir.
- Enerji verimliliği kanunu kapsamında devlet hastanelerinde enerji yönetimi ve VAP destekli projeler rehberimize göz atabilirsiniz.
Tasarruf Hedefi: %30’a Yükselen Yeni Zorunluluk
2023/15 sayılı Genelge ile 2030 yılına kadar %30’a çıkarılan enerji tasarrufu hedefi, yalnızca elektrik veya doğal gaz tüketimini değil; su, ısıtma, aydınlatma ve operasyonel enerji yönetimini de kapsar.
Dolayısıyla, kamu kurumlarının bu hedefe ulaşması entegre veri takibi olmadan mümkün değildir.
Denetim ve Yaptırımlar
Enerji yöneticisi atamamak, etüt raporu sunmamak veya izleme verilerini paylaşmamak durumunda kurumlar idari yaptırımlarla karşılaşabilir. Bu durum, kamu kurumlarında enerji verimliliği süreçlerinin yalnızca “kağıt üzerinde” değil, veri odaklı olarak izlenmesini zorunlu kılar.
Kamu Kurumları %30 Enerji Tasarrufu Hedefine Nasıl Ulaşabilir?
Kamu binalarında %30 enerji tasarrufu hedefi, yalnızca yasal uyum için değil, maliyetlerin düşürülmesi ve sürdürülebilir yönetim için de kritik önemdedir. Bu hedefe ulaşmak için kurumların ölçüm, izleme ve temel enerji verimliliği önlemlerini entegre bir şekilde uygulaması gerekir.
Enerji Tüketimini Ölçmek ve İzlemek
Enerji tüketiminin anlık takibi, tasarruf fırsatlarının belirlenmesinde temel adımdır.
- Elektrik, su ve doğalgaz tüketimi dijital platformlar üzerinden izlenebilir.
- OSOS uyumlu enerji izleme sistemleri, verileri toplar, analiz eder ve raporlar.
Enerji Etüdü ve Temel Önlemler
Kısa vadeli tasarruf önlemleri, basit ancak etkili değişikliklerle başlar:
- Isıtma ve soğutma sistemlerinin optimize edilmesi
- Aydınlatma sistemlerinde LED dönüşümü ve sensör kullanımı
- Verimsiz pompaların ve motorların yüksek verimli modellerle değiştirilmesi
Dijital Performans İzleme ve Sürekli İyileştirme
Enerji verimliliği, tek seferlik bir uygulama değil sürekli iyileştirme sürecidir.
- Enerji izleme sistemleri, enerji performans göstergelerini izleyerek anormallikleri tespit eder.
- Raporlama ve karşılaştırmalı analizler, kurumların hedeflere ulaşmasını hızlandırır.
💡 Bu temel adımlar, kamu kurumlarının %30 tasarruf hedefine ulaşması için kritik altyapıyı oluşturur.
Kamuda Enerji Verimliliği Teşvikleri, Projeler ve Dijital Çözümler
Kamu binalarında enerji verimliliği uygulamaları yalnızca yasal uyum için değil, maliyetleri düşürmek ve sürdürülebilir yönetim sağlamak açısından da kritik önemdedir. 5627 Sayılı Enerji Verimliliği Kanunu ve ilgili yönetmelikler, kamu kurumlarının enerji tüketimlerini izlemelerini, raporlamalarını ve OSOS uyumunu sağlamalarını zorunlu kılar. Doğru adımlar atıldığında bu zorunluluk, önemli bir fırsata dönüşebilir.
VAP, KABEV ve OSOS Destek Programları
- VAP (Verimlilik Artırıcı Projeler) Desteği: Kamu binalarında enerji verimliliği projelerine yatırım yapan kurumlar, toplam proje maliyetinin %30’una kadar hibe alabilir. Bu destek, aydınlatma sistemleri, ısıtma-soğutma optimizasyonları ve pompa/motor verimliliği gibi yatırımları kapsar.
- KABEV (Kamu Binalarında Enerji Verimliliği) Programı: Büyük ölçekli kamu binalarında enerji tasarrufu sağlamak amacıyla teknik danışmanlık, eğitim ve performans izleme hizmetlerini destekler.
- OSOS Uyum Desteği: Enerji verimliliği ölçüm ve izleme süreçlerini dijital ortamda yürütmek için gerekli altyapıyı kuran kurumlar, OSOS raporlama gerekliliklerini yerine getirerek ek avantajlar elde eder.
Not: Apollo gibi OSOS uyumlu enerji izleme ve yönetim platformları, VAP veya KABEV başvurularında altyapı yatırımı olarak değerlendirilebilir, bu sayede proje kapsamında sağlanan hibe ve desteklerden faydalanmak mümkün hâle gelir.
Enerji Yönetiminde Dijital İzleme ve Analiz
Gerçek enerji yönetimi, ölçüm, analiz, optimizasyon ve raporlama süreçlerinin bir arada yürütülmesini gerektirir. Apollo gibi yapay zekâ tabanlı enerji yönetimi platformları, bu süreci sadeleştirir:
- Tüm tesislerden gelen veriler tek bir platformda toplanır, manuel veri toplama ve raporlama süreçleri ortadan kalkar.
- Enerji tüketim verileri analiz edilerek tasarruf fırsatları belirlenir ve anormallikler hızla tespit edilir.
- OSOS altyapısıyla uyumlu çalışan sistem, kurumların enerji verilerini yasal raporlamaya hazır hâle getirir ve teşvik programlarına başvurularını kolaylaştırır.
- Apollo, Devlet Malzeme Ofisi (DMO) tedarik listesinde yer almakta ve kamu kurumlarının yasal prosedürler kapsamında doğrudan temin edebileceği bir çözüm olarak öne çıkıyor. Bu, enerji yönetimi altyapısını hızlı ve güvenilir bir şekilde kurmayı mümkün kılıyor.
Kamu Binalarında Enerji Dönüşümü: İSKİ’nin Apollo Yolculuğu
İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi (İSKİ), yıllık 130 milyon kWh’lik enerji tüketimini Apollo platformu üzerinden yöneterek dijital enerji dönüşümünde öncü bir adım attı.
- 900 elektrik tesisatı ve 400 doğalgaz aboneliği, platforma entegre edilerek tüketimin %99’u tek panelden merkezi olarak izlenebilir hâle geldi.
- Manuel yürütülen fatura takip süreçleri otomasyona taşındı, bilgi akışı hızlandı ve operasyonel verimlilik arttı.
- Reaktif güç ve kompanzasyon takibi, Apollo üzerinden otomatikleştirildi, ISO 50001 Enerji Yönetim Sistemi uyumu verilerle desteklendi.
- Sonuç olarak, manuel operasyonlar önemli ölçüde azaldı ve enerji yönetimi daha ölçülebilir ve sürdürülebilir hâle geldi. İSKİ’nin Apollo ile vaka analizini daha detaylı inceleyebilirsiniz.
Apollo, bu süreçte yalnızca bir enerji izleme platformu değil; kurumların dijital dönüşüm, mevzuat uyumu ve finansal verimlilik hedeflerini birleştiren stratejik bir çözüm ortağı konumunda. Su ve kanalizasyon idareleri, hastaneler ve diğer kamu kurumları, Apollo sayesinde 5627 Sayılı Kanun kapsamındaki tüm yükümlülüklerini yerine getirirken, enerji yönetimini sürdürülebilir ve teşvik destekli bir yapıya dönüştürebilir.
- Bu alandaki uygulamaları detaylı olarak görmek ve Su ve Kanalizasyon İdareleri enerji verimliliği kanunu uyumluluğu çözümlerini keşfetmek için blogumuzu inceleyebilirsiniz.
2030 Tasarruf Hedefi İçin Kamuda Enerji Verimliliğinde Uyumluluk Sağlayın
Kamu binalarında enerji verimliliği artık sadece bir hedef değil, 5627 Sayılı Enerji Verimliliği Kanunu ve 2023/15 sayılı genelge ile zorunluluk hâline gelmiş durumda. 2030 yılına kadar asgari %30 tasarruf sağlamak, planlı enerji yönetimi ve doğru yatırımlarla mümkün.
VAP, KABEV ve OSOS gibi teşvikler, enerji verimliliği projelerine destek sunarken, Apollo gibi OSOS uyumlu dijital enerji yönetim platformları süreci ölçülebilir ve yönetilebilir hâle getirir. DMO tedarik listesinde yer alması sayesinde, kamu kurumları enerji yönetim altyapısını hızlı ve güvenli bir şekilde kurabilir.Enerji verimliliğinde geç kalmamak, operasyonel verimlilik ve sürdürülebilir yönetim için kritik. Hedeflerinizi gerçekleştirmek ve Apollo ile dijital enerji yönetimini keşfetmek için demo talep edin.
